Renaissance
De renaissance (wedergeboorte) is een overgangsperiode in de Europese geschiedenis tussen de middeleeuwen en nu. Het wordt gekenmerkt door een op de klassieke oudheid geinspireerde bloei van kunsten en letteren. De teloorgang van het feodale stelsel, de ontdekking van nieuwe continenten, het copernicaanse stelsel in de astromonie en de uitvinding of introductie in Europa van drukpers, papier, kompas en buskruit waren belangrijke ontwikkelingen in deze periode. De Renaissance begon in Italie in de veertiende eeuw en verspreidde zich in de volgende eeuwen over de rest van Europa. De italiaanse humanisten die de term renaissance introduceerden dachten dat na de middeleeuwen (een periode van verval) een nieuwe goude eeuw was aangebroken.
Kenmerken van de Renaissance:
- Moderniteit
- Tijd van verschillen
- Grote monarchieën
- Men had genoeg van kerkelijke bemoeienis.
- De mens werd anders gezien (men stond nu centraal in het leven). Ook in de kunst en architectuur werd de mens gebruikt.
Kenmerken Palladio villa's:
- Symmetrie
- Schoonheid van het menselijk lichaam
- Ornamenten
- Betaalbaar
- Het mag niet in een valei staan: ongezond en vochtig. De villa moet gezien kunnen worden en moet zelf overzicht hebben.
-Het moet in de buurt staan van een bron met zuiver water
-Het moet in de buurt staan van een bron met zuiver water
Week 2
Verandering Middeleeuwen --> Renaissance:
In de Middeleeuwen was alles gericht op god en gestuurd door god. In de Renaissance stond de mens ineens centraal. De mens was in de Renaissance in staat om zelf de wereld te scheppen.
Renaissance:
- Tijdgeest uitgedrukt in de Renaissance
- In plaats van dat het wereldbeeld exentrisch was, begint men te denken dat de mens zelf zijn wereld kan scheppen
- Perspectief menselijk oog dat in het landschap kijkt
- Goddelijke orde daalt neer
- Cosmisch geheel (alles, heelal, alles past en valt in elkaar, een perfect proportiesysteem)
- Mensen hadden genoeg van kerkelijke bemoeienissen
- Universele mens -> overal in thuis (rekenen, filosofie etc.)
- De mens is de maat van alle dingen
- Alles is aan elkaar verbonden
Betekenis Palladio:
de wijze
Belangrijke gebouwen van Palladio:
- villa Foscari
- villa Pisani
- villa Barbaro
- villa Saraceno
- villa Rotonda
Kenmerken bouwstijl in die tijd:
- Constructie en schoonheid een geheel
- Betaalbaar, duurzaam huis
- Zoektocht naar de harmonie met de constructie en esthetica
- Het groot geheel wordt uitgedrukt in het kleine deeltje
Week 3
Tijdens de Renaissance draaide het leven om God. De gebouwen moesten mooi, elegant en duurzaam zijn. Door symmertie krijgt het gebouw de schoonheid van het menselijk lichaam. "Symmetrie betekent identieke delen die gelijk georded zijn in relatie tot een centrale as."
Alberie geloofde erin dat de heilige figuren de perfecte figuren waren. Deze figuren komen allemaal voor uit de cirkel. Maar deze figuren kun je ook in bepaalde proportsies zetten. Alberie had een proportiesysteem die uit het volgende bestond:
- De korte zone
Het vierkant/kwint: 1:1
Het sesquialtertia: 2:3
Het sesquitertia: 3:4
- Midden zone
Het dubbele vierkant 1:2
Het sesquialteria dubbel 4:9
Het sesquitertia dubbel 9:16
- Lange zone
Het dubbele sesquialteria 1:3
Het dubbele sesquitertia 3:8
Het quadrata 1:4
Hieronder is een verduidelijking van deze figuren.
De vormen werden niet alleen gebruik voor de ruimtes of muren. Alles deed mee, tot in detail werkte Alberi met de proporiesystemen. Als je goed kijkt naar de opbouw van de pilasters op het onderstaande plaatje kunt u dit zien.
Het doorzetten van deze systemen gaf Alberi's gebouwen een zuiverheid.Op de onderstaande site kun je duidelijk zien waar dit systeem van af leid. Het is namelijk zo dat de vormen worden ontwikkeld door de akkoorden van de muziek
. http://www.aboutscotland.co.uk/harmony/prop.html
Week 4(gastcollege)
Waarom houd een architect zich bezig met muziek
- Ritme ( als afwisseling van lengtes van noten)
- inspiratie (ideeën opdoen)
- beleving
- gevoelens (beelden)
affectenleer = gevoel is een belangrijk element
In de middeleeuwen / renaissance was muziek heel belangrijk. Muziek was belangrijk in de wetenschap (bij het rekenen, meetkunde en astrologie) en nog voor vele andere takken.
Belangrijke begrippen waren in de renaissance en dus ook in de muziek, de waarheid, de eeuwigheid en de kosmos. De goddelijke proporties tot uitdrukking brengen. De mens en kosmos staat in verhouding met elkaar, ligt ten grondslag.
Zowel in de muziek als in de architectuur zocht men naar de verhoudingen, de harmonieën. Je kon in de muziek zoeken naar dezelfde of verschillende nootlengtes maar ook hoogtes. Een octaaf bijvoorbeeld is een noot maar dan een octaaf verder (8 noten) en heeft dus precies dezelfde frequentie.
Gregoriaans is muziekvorm uit de vroege middeleeuwen, de muziek wat je hoort in kerken. Eenstemmig en steeds meer dubbele noten.
Harmonie: absolute waarheid in gebouw/ muziek weergeven.
De beroemdste componist is Johannes occigem
Bij de muziek worden tegelijk meerdere melodieën gezongen (harmonieus ) langs elkaar af in verhouding. Als je binnenkomt in de kerk heb je een ervaring die je meemaakt. Het is totaal anders dan dat je gewend bent en dat geeft je een apart gevoel.
In de renaissance werden ook Plato en pythagoras bekend. Daarbij ging het om alles goed en niet slecht. Dat orde beter was dan ordeloosheid en dat vormeloosheid naar orde moet gaan. Ook was een cirkel de ideale vorm omdat het alle levende wezens omdat (alles is gelijk). Orde en symmetrie werd als mooi bestempeld en asymmetrie en wanorde als lelijk.
Polyfonie is muziek dat gecomponeerde meerstemmigheid bevat en harmonie.
Thomas Tallis heeft de grootste bouwwerken gemaakt, speminalium. Hij maakte ook een 40 stemmig werk dat verdeelde hij in 8 groepen.
Disharmonie werd gezien als een ziekte en het was het ontbreken van de balans.
Daarna kwam het Barok aan het orde, waarin ze de muziek steeds meer op proef stelde.
- Ritme ( als afwisseling van lengtes van noten)
- inspiratie (ideeën opdoen)
- beleving
- gevoelens (beelden)
affectenleer = gevoel is een belangrijk element
In de middeleeuwen / renaissance was muziek heel belangrijk. Muziek was belangrijk in de wetenschap (bij het rekenen, meetkunde en astrologie) en nog voor vele andere takken.
Belangrijke begrippen waren in de renaissance en dus ook in de muziek, de waarheid, de eeuwigheid en de kosmos. De goddelijke proporties tot uitdrukking brengen. De mens en kosmos staat in verhouding met elkaar, ligt ten grondslag.
Zowel in de muziek als in de architectuur zocht men naar de verhoudingen, de harmonieën. Je kon in de muziek zoeken naar dezelfde of verschillende nootlengtes maar ook hoogtes. Een octaaf bijvoorbeeld is een noot maar dan een octaaf verder (8 noten) en heeft dus precies dezelfde frequentie.
Gregoriaans is muziekvorm uit de vroege middeleeuwen, de muziek wat je hoort in kerken. Eenstemmig en steeds meer dubbele noten.
Harmonie: absolute waarheid in gebouw/ muziek weergeven.
De beroemdste componist is Johannes occigem
Bij de muziek worden tegelijk meerdere melodieën gezongen (harmonieus ) langs elkaar af in verhouding. Als je binnenkomt in de kerk heb je een ervaring die je meemaakt. Het is totaal anders dan dat je gewend bent en dat geeft je een apart gevoel.
In de renaissance werden ook Plato en pythagoras bekend. Daarbij ging het om alles goed en niet slecht. Dat orde beter was dan ordeloosheid en dat vormeloosheid naar orde moet gaan. Ook was een cirkel de ideale vorm omdat het alle levende wezens omdat (alles is gelijk). Orde en symmetrie werd als mooi bestempeld en asymmetrie en wanorde als lelijk.
Polyfonie is muziek dat gecomponeerde meerstemmigheid bevat en harmonie.
Thomas Tallis heeft de grootste bouwwerken gemaakt, speminalium. Hij maakte ook een 40 stemmig werk dat verdeelde hij in 8 groepen.
Disharmonie werd gezien als een ziekte en het was het ontbreken van de balans.
Daarna kwam het Barok aan het orde, waarin ze de muziek steeds meer op proef stelde.
Week 5
Basis-gedacht en hun figuren:
Cirkel - Vierkant
Hemel - Aarde
Oneindig - Eindig
Niet-manifest - Manifest
Essentie - Ding
Interne oorzaak - Uitwendig effect
Alles omvattend - Wat omvat wordt
Centrum - Vier richtingen
God - (Mens)
In de vroege Renaissance werd er gesproken van een Portico. De overgang van openbare ruimte naar de heilige ruimte. Deze overgang werd ook bereikt door de kerk op te tillen, zo werd het verheven boven de buitenwereld. Men wilde zuivere architectuur op alle niveaus bereiken. Een ronde vorm, verhouding van de diameter en de hoogte van de cilinder. Alberti gebruikte ook de 'zuivere kleur' wit en daarbij zo min mogelijk schilderingen en beelden (in tegenstelling tot Palladio).
Portico van het Pantheon, overgang van het provane naar het heilige.
Sommige porticco's werden destijds rondom het gebouw geplaatst, bij het Pantheon werd hij er echter voor geplaatst.Voor Kapel Maser geldt dat alles wat naast de cirkel staat (opgetild) in relatie staat tot de cirkel.
Schetsen van Leonardo da Vinci, cirkel wordt in het vierkant verweven, dit creeërt een eenheid en zorgt voor absolute schoonheid.Hij past ook het Griekse kruis in zijn plattegrond toe, met gelijke armen.Uiteindelijk werd hetgeen wat er in de kerk plaatsvond (dienst) bijna minder belangrijk dan het gevoel wat je moet krijgen als je het gebouw binnenkomt.
Volgens Alberti moest een kerk aan de volgende punten voldoen:
- vrijstaan, missen op een mooi plein
- sokkel boven het alledaagse
Vroege visie:
- geen bogen
- strenge entablement
- wit
- geometrisch vloerpatroon
- hoge ramen
- muziek en harmonie
Alberti's probleem:
verzoening tussen het architectonische basiselement en de Griekse-Romeinse Renaissance
Romeinen --> Muur = basis, vlak
Grieken --> Zuil = basis, sculpturaal
Week 6
Ontwikkeling in en naar Palladio's kerken. Palladio ontwierp de wanden en gevel delen nooit zoals bovenstaand te zien is, omdat dit onzuiver was. Maar juist zoals onderstaand te zien is, dit wekte juist zuiverheid op en straalde het uit.Het binnenste deel van de kerk word heilig beschouwd. De hoofd vorm van palladio's ontwerpen zijn gebaseerd op het grieks kruis met verschillende symmetrie assen.
Het griekskruis wordt later gefuseerd met een latijnskruis en dit werd vervolgens de hoofd vorm van de kerken. Hierop werden dan de ideale afmetingen van de mens toegepast en die zijn dan ook herkenbaar in de kerken van palladio. Wat later ook een probleem werd, was dat bij de typologie van de kerk de basilica toegepast werd en die verwerkt moest worden tot de ideale maat. Hiervoor werden dan ook triomfbogen toegepast.Palladio nam voornamelijk kolommen, timpanen, pilaren en pilasters op in zijn ontwerp en deed veel afstand van triomfbogen. Omdat dat veel zuiverder was. Hieronder is te zien hoe dat palladio de hoogbouw samen laat komen met de zijbeuken en verenigd.
Week 7
Week 7
Verder is het gegaan over dat Alles in de Renaissance moest in harmonie staan. Dit is afgeleid van de oud Griekse filosofie, het universum is perfect!
Zijn en bestaan dit wordt verder beschreven door Plato, 347 BC en gaat over de harmonische relaties en creaties. Deze harmonische relatie/creatie is overal aanwezig: in de Kunst, Cultuur, Architectuur, Landbouw, Muziek (Musica Mundana, dit gaat over de verschillende proportiesystemen in de muziek) etc.
Verder moet er een harmonische eenheid tussen delen en het geheel zijn. Ieder op zichzelf staand ding is harmonisch met zich zelf en past ook harmonisch in het geheel!
Getallen:
Alles begint vanuit
1 àpunt à eenheid àpotentie om alles te worden.
2 à dimensie à lijn
3 à 2e Dimensie à vlak
4 à 3e dimensie à lichaam
4 à 3e dimensie à lichaam
1+2+3+4 = 10 = alle dimensies = al
En zo kon je volgens Pythagoras alles in getallen uitdrukken.
1 = rede
2 = mening, vrouwelijk
3 = harmonie, mannelijk
4 = rechtvaardigheid
5 = ……
2 = mening, vrouwelijk
3 = harmonie, mannelijk
4 = rechtvaardigheid
5 = ……
Priemgetallen zijn lineaire getallen, oneven, 3 en 5 deelbaar door zich zelf.
even getallen worden een vlak: ᴼᴼᴼᴼ en oneven getallen een lijn ᴼᴼᴼᴼᴼᴼᴼ
ᴼᴼᴼᴼ
even getallen worden een vlak: ᴼᴼᴼᴼ en oneven getallen een lijn ᴼᴼᴼᴼᴼᴼᴼ
ᴼᴼᴼᴼ
Triangulaire getallen
ᴼ ᴼ ᴼ ᴼ
ᴼᴼ ᴼᴼ ᴼᴼ
ᴼᴼᴼ ᴼᴼᴼ
ᴼᴼᴼᴼ
ᴼᴼ ᴼᴼ ᴼᴼ
ᴼᴼᴼ ᴼᴼᴼ
ᴼᴼᴼᴼ
1 3 6 10
Vierkants getallen
ᴼ* ᴼᴼ ᴼᴼ*
** ᴼᴼ ᴼᴼ*
** ***
** ᴼᴼ ᴼᴼ*
** ***
Je ziet heel duidelijk dat hier het middelste niet bij hoort en dan ook geen Vierkants getal is.
Contraeventief
1 staat op 1
Verder was er een duidelijk en heersend verschil tussen de mannen en vrouwen en die tijd. De mannen waren ervoor om te kunnen filosoferen (is het al omvattende, denk aan wiskunde kunst muziek etc) en de vrouwen waren ervoor bedoeld om thuis te zitten en op de kinderen te passen.
De kerken van Palladio veranderde in stappen.
stap 1 is Tempietto Sandrea
stap 2 is Tempietto Bramante
de zijdelen onderscheiden zich van het midden deel.
Bij stap 3 is er een onder scheid tussen het bovenste en onderste deel en is er geen fusie tussen de muur en portiek van de kleine orde en grote orde.
Er zijn 3 orde's
-Ionische orde
-Dorisch orde
-Kolonische orde
Deze ordes zijn dan ook wel zuilen en kapitelen, palladio speelt hiermee.Hij werkte met zowel pilaren als pilasters om te zoeken naar eenheid.De verbindingen tussen pilaren pilasters en kapitelen zijn erg belangrijk
Naast een boog is altijd een pilaster te zien.Hieronder is Tempietto San Giorgio te zien, hier verbind het gebouw zich tot 1 gevel. In iedere kerk is te zien hoe het zich tot een eenheid maakt. En in iedere kerk staat de psychologische belevenis centraal.
Samenvatting:
Grieken:
Functionele betekenis van zuil + sculpturaal
Romeinse architectuur:
Maakt Griekse zuilen tot wanddecoratie: cohesie van de muur
Probleem van tegenstrijdigheid:
Zuilen niet uit de muur gesneden maar als boog!
Een door zuilen gesteunde boog is niet samenhangend
Albert's compromis:
- Renaissanse is muurarchitectuur
- zuil is ornament
- bogen gesteund door pilaren
- zuil blijft de belangrijkste decoratie
Later:
Pilaten worden Pilasters
Alberti zoekt logica tussen Griekse architectuur en muurarchitectuur
